رووداو - سلێمانی
ماددە پلاستیكییەكان بوونەتە سەرچاوەیەكی گەورەی مەترسی بۆ سەر تەندروستی مرۆڤ و گیانەوەر و رووەكەكان، كەچی زیاتر و زیاتریان لێ بەرهەمدێت.
د.عەبدولفەتاح هەورامی، پزیشكی پسپۆڕی تەندروستی كۆمەڵ، بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی گوت "بەكارهێنانی بەربڵاوی ماددە پلاستیكییەكان بووەتە گرفتێكی جیهانی، بۆیە ئێستا لەسەر ئاستی جیهان مەیلێك هەیە بەرەو كەمكردنەوەی بەكارهێنانیان و هاندانی دووبارە سوود لێوەرگرتنەوەیان".
ساڵی 2010 لەسەر ئاستی جیهاندا 300 ملیۆن تۆن ماددەی پلاستیكی بەرهەمهێنراوە و خراوەتە سەر زەوی. وڵاتانی دواكەوتوو پلانێكیان نییە بۆ دووبارە سوود لێوەرگرتنەوەیان، بۆیە فڕێی دەدەنە سەرزەوی.
ئەگەر كارگەی تایبەتمەندی ریسایكلین بخرێنەگەڕ، ئەوا پلاستیكە بەكارهاتووەكان دووبارە كۆدەكرێنەوەو لەلایەكەوە ژینگە لێیان پاكدەكرێتەوە، لەلایەكی دی دووبارە دەكرێنەوە بە كەرەستەی نوێ و سوودی ئابوورییان لێوەردەگیرێت.
ماددە پلاستیكییەكان بەگوێرەی مەترسییەكانیان بۆ 7 گرووپ پۆلێن دەكرێن، كە ژمارە 1 سەلامەتترین و ژمارە 7 مەترسیدارترینە. بۆیە گرنگە هەر كەرەستەیەكی پلاستیكی بەكاردەهێنی، تەماشای هێمای راددەی مەترسییەكەی بكەیت كە لە بنەوەی ئامرازەكە دەدرێت.
جگە لە پۆل و جۆری پلاستیكەكە، پلەی گەرمیش رۆڵی هەیە. بەجۆرێك لە پلەی گەرمیی زۆر بەرز و زۆر نزمدا ماددەی پلاستیكەكە لەگەڵ ئەو خۆراكەی لەنێویدایە كارلێك دەكەن و دوای بەكارهێنانی خۆراكەكە، پلاستیكەكە دەچێتە جەستەوە و زیانێكی گەورەی تەندروستی لێدەكەوێتەوە.
د.عەبدولفەتاح دەڵێت "ئەم ماددە پلاستیكییانە كار لە باڵانسی هۆرمۆنەكانی جەستە دەكەن. هۆرمۆنەكانیش بەرپرسن لە چەندین زیندەچالاكی جەستە، بەمەش ماددە پلاستیكییەكان لە گەلێك رووەوە جەستە نەخۆش دەخەن".
توێژینەوە زانستییەكان دەڵێن ئەگەر ماددە پلاستیكییەكان بخرێنە بەر پلەی گەرمیی بەرز، یان تیشكی هەتاو یاخود مایكرۆوەیڤەوە، ماددەی هاوشێوەی هۆرمۆنی ئیسترۆجین دەردەدەن و رێگا خۆشدەكەن بۆ نەزۆكی و شێرپەنجەی مەمك و شێرپەنجەی هێلكەدان و شێرپەنجەی گون.
هەروەها لەڕێگەی هەندێك لە پێكهاتەكانیانەوە دەبنە هۆی تێكچوونی كرۆمۆسۆم و دروستبوونی ناتەواوی بۆماوەیی و تووشبوون بە شێرپەنجە.
پزیشكە پسپۆڕەكە بە (تۆڕی میدیایی رووداو)ی گوت "هەندێك لە ماددە پلاستیكییەكان رێگا خۆشدەكەن بۆ تووشبوون بە شێرپەنجە، نەزۆكیی پیاوان و ژنان، هەستەوەریی پێست و قوڕگ و لووت و چاو. هەروەها بەدهەرسی، بەتایبەت كاتێك ئەم ماددانە لەبەر هەتاو دابنرێن".
د.عەبدولفەتاح داوا لە حكومەت دەكات بە یاسا بەسەر كۆمپانیاكاندا بیسەپێنێت سوود لەو جۆرانەی پلاستیك وەربگرن كە كەمترین زیانیان هەیە و رێگاش خۆشبكات بۆ كەوتنەكاری كۆمپانیای ریسایكلین.
No comments:
Post a Comment